Trẻ bị táo bón kéo dài, mẹ đừng lơ là

Tình trạng táo bón thường gặp ở trẻ em. Đặc biệt vào thời điểm cuối xuân đầu hè, khí hậu hanh khô. Theo thống kê, bệnh táo bón chiếm 19,8% trẻ em thành thị dưới 12 tuổi, tức là cứ 5 trẻ em thì có một bé bị chứng táo bón hành hạ. Táo bón kéo dài không được điều trị có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý của trẻ. Dưới đây là những thông tin về chứng táo bón kéo dài ở trẻ, giúp phụ huynh có thêm kiến thức để nhận biết sớm và kịp thời xử lý khi táo bón xảy ra với con của mình.

Đâu là dấu hiệu nhận biết trẻ bị táo bón?

Ở trẻ em rất dễ xảy ra tình trạng táo bón, trẻ bị táo bón là tình trạng trẻ đi ngoài phân ít, phân rắn và khô. Khoảng cách giữa các lần đi đại tiện quá lâu, với trẻ táo bón, số lần đi đại tiện còn tùy thuộc theo từng lứa tuổi:

Với trẻ nhỏ dưới 1 tuổi:

• Thường đi đại tiện 2-3 ngày/ lần
• Trẻ đi 1 lần/ ngày, phân mềm, dẻo, không khô rắn, khối lượng phân bình thường thì không được gọi là táo bón

Với trẻ nhỏ trên 1 tuổi:

Đi đại tiện 1 lần/ ngày, nhưng có khi đi 2-3 lần/ ngày phân rắn, khô, và ít thì được gọi là táo bón

Có thể nhận biết táo bón dựa trên các dấu hiệu sau:

• Trong 1 tuần có dưới 3 lần đi ngoài
• Phân cứng, nhỏ lổn nhổn như phân dê hoặc có thể phân rất to
• Trước đây trẻ đã có những đợt bị táo bón
• Trẻ rặn, hoặc có những biểu hiện nín giữ phân vì đi ngoài sợ đau hậu môn
• Có dấu hiệu đau bụng khi đi đại tiện
• Chướng bụng, cứng bụng, buồn nôn
• Đau rát hậu môn sau khi đi đại tiện
• Sợ đi ngoài thậm chí ngồi vào bồn cầu.

Trường hợp táo bón lâu ngày trẻ thường khiến trẻ dẫn tới dấu hiệu: Bỏ ăn, đi tiểu lắt nhắt, cơ thể mệt mỏi, sút cân. Còn đối với những trẻ sơ sinh, nếu bé quấy khóc, đỏ mặt mỗi khi đi đại tiện thì đây cũng là một trong những dấu hiệu kết hợp để nhận biết chứng táo bón ở trẻ.

Bình thường, táo bón ở trẻ em là hiện tượng không nghiêm trọng, tuy nhiên nếu tình trạng táo bón kéo dài có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm hoặc nó cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý. Chính vì vậy cha mẹ cần chú ý theo dõi trẻ bị táo bón và kịp thời đưa bé đến cơ sở y tế để được bác sĩ khám nếu như tình trạng táo bón ở trẻ kéo dài trên 3 tuần và:

• Trẻ bị sốt
• Bụng căng chướng như trống
• Bỏ ăn, chán ăn, ăn vào là nôn
• Đi đại tiện chảy máu theo phân
• Tình trạng táo bón có thể gây tắc ruột hoặc són phân

☛ Xem thêm: Táo bón ra máu do đâu? Cách xử trí?

Nguyên nhân dẫn tới chứng táo bón kéo dài ở trẻ

Sử dụng thuốc cũng là nguyên nhân gây táo bón ở trẻ

Chứng táo bón gây ra những khó chịu cho trẻ trong việc ăn uống, ngủ nghỉ cũng như vui chơi. Chính vì thế, cha mẹ hiểu được nguyên nhân gây ra táo bón cũng giúp phòng tránh tình trạng táo bón ở trẻ. Dưới đây là một số nguyên nhân gây tình trạng táo bón kéo dài ở trẻ:

Chế độ dinh dưỡng:

• Do chế độ ăn uống của trẻ không đủ dinh dưỡng, không đủ lượng chất xơ và nước trong khẩu phần ăn hằng ngày khiến phân khô và cứng, khó tống ra ngoài.
• Do bé uống quá nhiều nước ngọt, không uống nhiều nước lọc và ít bổ sung rau xanh, trái cây tươi
• Ngoài ra một trong thời điểm bé chuyển từ chế độ ăn lỏng: Cháo, bột sang thức ăn thô, đặc hơn cũng là nguyên nhân dễ dẫn tới bé bị táo bón.

☛ Tìm hiểu thêm: Bị táo bón có nên ăn chuối không?

Dị ứng sữa:

Hệ thống miễn dịch ở trẻ chưa phát triển toàn thiện nên dễ phản ứng quá mức với lượng protein có trong sữa khiến trẻ gặp phải dị ứng sữa. Khi bé uống sữa, hệ thống miễn dịch của cơ thể nhầm các protein là các kháng thể lạ gây hại cho cơ thể nên bắt đầu hoạt động để chống lại chúng nên một số trường hợp có thể bị sưng niêm mạc ruột gây táo bón, tình trạng phân cứng, mấy ngày mới đi cầu một lần.

Nhịn đi ngoài:

Rất nhiều trẻ nhỏ nhịn đi ngoài vì: Không quen nơi vệ sinh, nhà vệ sinh công cộng, sợ bẩn, mải chơi…Trẻ nín đi ngoài bằng cách thít chặt các cơ quanh hậu môn, cố gắng bỏ qua các cơn mót đại tiện. Tình trạng này làm cho phân tích tụ trong ruột ngày càng nhiều và trở nên cứng hơn, rất khó tống ra ngoài.

Lười hoạt động thể chất:

Thói quen lười vận động, hoạt động thể lực có thể khiến ruột trẻ làm việc kém hiệu quả hơn dễ dẫn tới tình trạng táo bón ở trẻ

Một số bệnh lý:

Một số bệnh lý liên quan đến tình trạng táo bón ở trẻ:

• Mắc một số bệnh lý về đường ruột, trực tràng hoặc hậu môn, xơ nang, tắc ruột, lồng ruột
• Gặp vấn đề về hệ thần kinh, chẳng hạn như bại não

Sử dụng thuốc:

Một số loại thuốc có thể gây ra tình trạng táo bón:

• Trẻ bổ sung sắt
• Thuốc ho, chống co giật
• Thuốc kháng histamin chống dị ứng.
• Thuốc chống trầm cảm….

Táo bón kéo dài ở trẻ có nguy hiểm không?

Tắc, thủng ruột do táo bón

Chăm sóc- phòng ngừa táo bón kéo dài ở trẻ

Chế độ dinh dưỡng lành mạnh

Trẻ đang bú mẹ:

• Với trẻ đang bú sữa mẹ, người mẹ cần theo dõi lượng sữa bé dùng trong 1 ngày xem bé có bú đủ sữa hay không
• Căn chỉnh lại chế độ dinh dưỡng của mẹ, đặc biệt là chất xơ từ rau, củ quả
• Mẹ nên uống đủ nước mỗi ngày để giải quyết tình trạng táo bón.

Với trẻ uống sữa công thức:

Cha mẹ nên pha sữa cho trẻ theo đúng tỉ lệ hướng dẫn được nhà sản xuất in trên hộp sữa,

Chú ý nên nghe theo tư vấn chuyên gia để lựa chọn loại sữa dễ tiêu hóa, phù hợp với trẻ.

☛ Có thể bạn quan tâm: Bị táo bón uống sữa được không?

Với trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên:

Tuổi này trẻ bắt đầu ăn dặm và nguy cơ táo bón lớn hơn những độ tuổi khác, ngoài ra chuyển đổi chế độ từ dạng lỏng sang dạng đặc hơn, hệ tiêu hóa của trẻ còn non nớt nên chưa thích ứng kịp với chế độ ăn mới, chính vì thế cha mẹ nên:

• Chọn thức ăn cho trẻ mềm, dễ nhai sau đó mới điều chỉnh chế độ đặc hơn theo sự phát triển của trẻ
• Hạn chế cho trẻ ăn những thực phẩm đặc quá, cứng, khó tiêu hóa
• Cho trẻ ăn các chất xơ hòa tan có nhiều trong hoa quả để giúp trẻ tiêu hóa dễ dàng
• Không nên cho trẻ uống các loại nước ngọt, đồ uống chứa cafeine
• Bổ sung cho trẻ các loại nước ép, sinh tố, trái cây tươi
• Với những trẻ dễ táo bón không nên ăn như thịt đỏ, thực phẩm giàu chất đạm, đồ chiên, đồ nướng
• Bổ sung cho trẻ đủ nước mỗi ngày.

Điều chỉnh chế độ sinh hoạt của trẻ

Một trong những cách điều trị táo bón ở trẻ nhỏ là điều chỉnh chế độ sinh hoạt hằng ngày của trẻ nhỏ, để điều chỉnh chế độ sinh hoạt của trẻ, cha mẹ nên chú ý một số thói quen sau:

• Cha mẹ nên tập cho trẻ đi vệ sinh vào thời gian cố định sau các bữa ăn bằng cách nhắc nhở và khuyến khích trẻ mỗi ngày. Thời gian đi vệ sinh có thể là sau bữa sáng hoặc bữa tối, hoặc ăn sáng xong ở nhà đi vệ sinh luôn giúp trẻ không buồn và sợ khi phải đi vệ sinh ở trường.
• Tập cho trẻ ngồi đúng tư thế khi đi đại tiện: Hai đầu gối cao hơn phần hông, đặt chân lên ghế khi ngồi bồn cầu. Khuyến khích trẻ ngồi đúng tư thế giúp bé đi đại tiện dễ hơn, thoải mái hơn.
• Nên nhắc bé có thói quen buồn đi đại tiện nên đi ngay, trì hoãn việc đi đại tiện sẽ không tốt cho sức khỏe.
• Một số trẻ thấy xấu hổ và tự ti khi bị táo bón, cha mẹ nên quan tâm giải thích cho bé hiểu rằng không nên sợ hay căng thẳng. Khi trẻ đi đại tiện không được, cha mẹ không nên quát mắng con, hãy động viên để giải tỏa tâm lý, thúc ép trẻ quá nhiều sẽ gây ra tâm lý căng thẳng, sợ đi đại tiện.

Thói quen vận động:

Vận động thể chất giúp cải thiện thể lực, tăng khả năng phát triển, kích thích cơ bụng, cơ hậu môn, thúc đẩy ruột đi vào hoạt động cải thiện tình trạng táo bón ở trẻ em khá hiệu quả. Hãy cho trẻ ra ngoài chơi đùa bằng cách khuyến khích trẻ tham gia các trò chơi hoặc tập thể dục, thể thao thay vì xem tivi hoặc ipad, điện thoại

• Trẻ dưới 1 tuổi: Khuyến khích các bạn vận động tay chân bằng cách tập cầm nắm, đạp, tập lẫy, bò, ngồi nhún nhẩy…Cố gắng duy trì khoảng 30 phút mỗi ngày, tuy nhiên cha mẹ nên giám sát để đảm bảo bé được an toàn.
• Với trẻ từ 1 – 2 tuổi: Đây là thời điểm trẻ nhỏ đang tập đi, cha mẹ có thể khuyến khích trẻ vận động bằng cách cho bé chạy nhảy với xe 4 bánh, chơi bóng, chạy chơi ngoài công viên….
• Trẻ từ 3- 4 tuổi: Thời điểm 3-4 tuổi bé có thể giao tiếp và đi nhà trẻ. Ngoài thời gian ở trường vui đùa và hoạt động, ở nhà bé có thể đi dạo với cha mẹ và chơi đùa những trò bé thích.
• Trẻ từ 5 tuổi trở lên: Bé có thể tập thể dục những bài căn bản theo cha mẹ, tham gia học bơi, học đá bóng hoặc bất kì hoạt động thể thao bổ ích nào đó để tăng cường vận động cho bé.

Massage bụng

Massage thường xuyên có thể làm giảm táo bón bằng cách kích thích các cơn co thắt, hỗ trợ giải phóng khí thừa và các chất thải ra khỏi cơ thể, giúp phân đi qua ruột dễ dàng hơn. Có nhiều nghiên cứu về tác dụng của massage bụng cho bé, cụ thể:

• Giúp tăng tần suất đi đại tiện
• Giảm thời gian phân tồn tại đọng ở đại tràng
• Giúp giảm đau và khó chịu do táo bón mang lại

Cách massage cho trẻ bị táo bón như sau:

• Đặt bé nằm ngửa và dùng hai tay để tạo áp lực nhẹ nhàng lên bụng.
• Bắt đầu xoa bóp ở vùng bụng phía dưới bên phải của bụng theo chiều kim đồng hồ. (Điều chỉnh lực tay phù hợp để tránh làm tổn thương nội tạng của trẻ).
• Xoa bóp nhẹ nhàng ở xương hông phải và trái của trẻ.
• Sử dụng các đầu ngón tay để ấn vào bụng của trẻ và di chuyển từ dưới lên trên.
• Massage liên tục trong 15 phút để đạt hiệu quả tốt nhất.

Lưu ý:

• Có thể dùng dầu ô liu hoặc dầu chuyên dùng xoa bóp để massage tăng hiệu quả
• Có thể massage bất cứ lúc nào, có thể thực hiện từ ba đến bốn lần trong khoảng cách giữa hai bữa ăn, tuy nhiên không nên quá lạm dụng
• Lưu ý không thực hiện các động tác này ngay sau khi trẻ ăn xong.

Để xác định nguyên nhân triệu chứng táo bón ở trẻ và điều trị phù hợp đúng cách, phụ huynh nên đưa con trẻ đến các cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn chính xác. Ngoài ra, phụ huynh cũng nên chú ý chế độ sinh hoạt và ăn uống để giúp trẻ cải thiện nhanh tình trạng táo bón và ngăn ngừa tình trạng táo bón quay trở lại. Mong rằng táo bón không là nỗi trăn trở của cha mẹ và nỗi sợ của trẻ em

Chia sẻ13